حجت الاسلام والمسلمین تقی قرائتی در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه گفت: حکومت اسلامی از روز اول بدون مسجد نبوده است، لذا پیامبر پیش از بعثت و هجرت و پس از هجرت تأسیس مسجد و فعالیت در مسجد را به عنوان اولین برنامه خود انتخاب کردند. ایشان بین راه هجرت مکه و مدینه مسجد ساختند.

مدیر مؤسسه مسجد با بیان این که قبل از انقلاب، حکومت اسلامی نداشتیم و مسجد در اختیار دیگران بود ولی پیروزی انقلاب، باعث شد که مسجد اصلی ترین نقش را داشته باشد و باید به آن پرداخته می شد، اظهار کرد: بیش از چهل و پنج سال از انقلاب می گذرد و تنها چیزی که به مسائل دیگر ضربه می زند، کمبود مسجد یا کم شدن محوریت مسجد در امور زندگی مردم است.

وی در ادامه با اشاره به این که مؤسسه مسجد همراه با انقلاب طراحی شد ولی ظهور و بروز آن از سال ۱۳۷۳ است، افزود: ابتدا در مؤسسه مسجد به تولید کتاب های روایی و فقهی و استخراج مبانی مرتبط به مسجد در روایات مبادرت شد و یک کتاب فقهی در خصوص مسجد تدوین و سپس روایات مرتبط به مسجد را نیز جمع آوری کردیم. آیت الله ری شهری ۴۰۰ روایت را گزینش کردند که کار بسیار ارزشمندی بود البته نگاه ایشان، روایات کاملاً مسجدی بود، ولی ما در مؤسسه مسجد بیش از ۳ هزار روایت مرتبط با مسجد را از کتب روایی استخراج کردیم.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی بیان کرد: عنوان می شود که ۲۶ آیه در قرآن مختص مسجد است، ولی بر اساس روایات ۲۰۰ آیه مرتبط به مسجد را استخراج کردیم. مثلاً سوره فیل مرتبط به مسجد الحرام است ولی کمتر به آن توجه می شود. همچنین ۳ هزار نکته تاریخی، داستانی، حکمتی و موعظه ای پیرامون مسجد جمع آوری و بر اساس آنها متن های آموزشی تدوین شده است که امسال بیست و پنجمین دوره یک ساله مسجدشناسی و مدیریت مسجد را برگزار می کنیم.

مدیر موسسه مسجد ادامه داد: بدعت ها و مکروهات مرتبط به مسجد را نیز جمع آوری کردیم که به یک هزار مورد رسید و باور داریم که همین مشکلات است که باعث می شود مسجد در رأس توجهات نباشد.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی اظهار کرد: ۲۵ دوره آموزشی در مؤسسه مسجد برگزار شده است که غیر از آموزش های کوتاه مدت یک واحدی، شاهد برگزاری برنامه های مختلف در شهرستان های کشور بوده ایم. در این ۲۵ سال کمتر به مباحث تکراری توجه شد و هر سال مطالب جدیدی مطرح شده است.

وی اضافه کرد: در این ۲۵ دوره بحث های جدیدی مطرح شد و هر دوره نیز دارای ۱۰۰ جلسه است و در هر دوره حدود ۷۰ نفر آموزش دیدند. کسانی که در این دوره ها شرکت کردند خوشبختانه حضور بیشتری در مساجد داشتند. کارشناسان بیان می کردند که کلاس های شما علمی و اجرایی است و طلاب را به کار خود، دلگرم و کار را برای آنان آسان و سهل می کند، لذا نگرش هایی ایجاد شده است که روحانیون مساجد را بالاتر از جای دیگر ببینند زیرا تأثیر کلام حدود ۱۰ درصد است ولی تأثیر عمل ۹۰ درصد است.

مدیر مؤسسه مسجد اعلام کرد: از ابداعات این مرکز می توان به مطرح کردن " دانشگاه مسجد" اشاره کرد که این مسئله در کنفرانس اسلامی مطرح شد و کشورهای اسلامی از این ایده استقبال کردند. بنای ما این بود که دبیرخانه این کنفرانس در ایران باشد. در سایه این بحث، هفته جهانی مسجد، بحث اعتکاف ماه رجب و ماه مبارک رمضان و... مطرح شد.

وی اظهارکرد: مسجد چنان جایگاهی دارد که پیامبران و اولیای خدا اگر در امتحانات الهی همچون حضرت ابراهیم(ع) موفق شوند، به مقام خادمی مسجد می رسند. یعنی پیامبر(ص) هم اگر بخواهد خادم مسجد شود باید امتحان شود و مراحل مختلف را طی کند. تمام مسائل و امتحانات حضرت ابراهیم(ع) پیرامون مسجد بوده است. رها کردن همسر و فرزند و ساختن خانه کعبه در یک بیابان لم یزرع و قربانی کردن فرزند، سه امتحان بزرگ الهی بود که خداوند به همین دلیل افتخار خادمی مسجد را به ایشان دادند.

به گفته حجت الاسلام والمسلمین قرائتی، حضرت ابراهیم(ع) در پاسخ به این افتخار، از خداوند خواستند که این توفیق را به فرزندان من نیز عطا کن که خداوند فرمودند این توفیق به هر کسی داده نمی شود. از بین فرزندان ایشان، حضرت اسماعیل(ع) و پیامبر اکرم(ص) و حضرت مهدی(عج) از برجسته ترین خادمان مسجد هستند.

وی افزود: قرآن کریم پیش از نزول به قلب پیامبر(ص) به مسجد نازل شده است. یعنی قرآن در ابتدا به بیت المعمور نازل شده است. در واقع قرآن بر بیت المعمور نازل شده است که بیانگر برخورداری حس و موجودیت زنده است.

مدیر مؤسسه مسجد اظهار کرد: هر کسی که بخواهد در مسجد کار کند باید به مسجد خدمت کند. در واقع باید به یاد داشت کسی نمی تواند در مسجد مدیریت کند و تنها می تواند خادم مسجد باشد.

وی افزود: نماز ستون دین است که به معنی تحیت و سلام به مسجد است. لذا مسجد دارالصلاة نیست بلکه محل زیارت خدا است. به این دلیل که پیامبر(ص) خادم مسجد و قرآن دستورالعمل اجرایی و نماز نیز به عنوان تحیت مسجد قرار داده شده است.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی یادآور شد: علی‌رغم هجوم سنگینی که علیه مساجد بود و در جامعه نیز تأثیراتی گذاشت، ولی همچنان مسجد بار انقلاب را به دوش می کشد. بیشترین نقل و انتقالات رسانه ای ما مرتبط به بعدازظهر است و بعدازظهر نیز به مسجد می رویم و پس از تعالی رسانه ها هنوز مسجد حرف اول را می زند. یعنی پس از اینکه در اینترنت، اخبار دنیا را جستجو می کنند باید بروند به مسجد و ببینند در مسجد چه خبر است. حداقل یکصد برتری مسجد بر رسانه های موجود را می توان اشاره کرد.

مدیر مؤسسه مسجد ادامه داد: امروزه دارای شبکه هایی مثل جوان و سلامت هستیم، ولی تنها شبکه ای که زن و مرد و کوچک و بزرگ و نژادها را باهم در نظر می گیرد مسجد است. مسجدی ها در همه عالم دارای زبان مشترک هستند و بهترین ایام مردم نیز باید در مسجد و در کنار هم بگذرد، لذا اگر مسجد به ما لذت نمی دهد به این دلیل است که ما دلداده مسجد نیستیم.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی اظهار کرد: امروزه مسجدهای ما بیشتر در روستاها است و در بافت های فرسوده شهرها واقع شده اند و مجتمع های مسکونی صد واحدی و بیشتر، مسجد ندارند و قطعاً باید در آنها واحدی به عنوان مسجد باشد.

به گفته مدیر مؤسسه مسجد، اکثر مساجدی که پیامبر(ص) ساختند مساجد به اصطلاح سر بازاری و قشری بودند که از نظر ابعاد مساجدی کوچکی بودند، ولی چون قشری بودند کارایی بسیاری داشتند.

وی ادامه داد: امروز می بینیم که بسیاری از خیابان های تازه تاسیس ما از مساجد محروم هستند و اگر مسجدی در این سازه های جدید شهری ساخته می شود به دلیل نوع سازه سازی، ارتباط مردم با مساجد کمتر است. در برخی کشورها برای هر ۲۰۰ نفر یک مسجد ساخته شده است. درست است که مسجد جای سجده است ولی در واقع عملیات اصلی مسجد، قیام است.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی با اشاره به این که مردم همیشه به اهالی مسجد نگاه می کنند، لذا پیش نماز مسجد الگوی عملی است، گفت: در بحث امامت مسجد باید به یاد داشته باشیم که دنیا در حال آموزش و مهارت است. در مسجد کودک سه ساله و یک فرد ۹۰ ساله حضور می یابند. فقیر و غنی، استاد و شاگرد و ... حضور دارند و از این رو نمی توانیم امام جماعت بی مهارتی در مسجد داشته باشیم.

وی با اشاره به این که در فرهنگ ما همیشه مردم ساخت مسجد را به خانه های خود ارجحیت می دادند، افزود: این فرهنگ اصیل در تاریخ ایران نهفته است و باید آن را احیا کنیم. مثلا خانه نصیرالملک با مسجد نصیرالملک قابل مقایسه نیست و مسجد سپهسالار و خانه سپهسالار هم با هم قابل مقایسه نیستند.

به گفته مدیر مؤسسه مسجد، باید به خادم مسجد مهارت هایی را بیاموزیم تا بتواند به خوبی در مسجد خدمت کند. به جای اینکه خادم مسجد را عوض کنیم امام مسجد را عوض می کنیم. فرش قیمتی در مسجد می اندازیم و به خاطر اینکه دزدی نشود درب مسجد را می بندیم. مساجد ما هیئت امنایی است که این مسئله گاهی جلوی کار را می گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی با ذکر این مطلب که در ماجرای اربعین هر موکبی که دارای مسجد است سازماندهی بهتری دارد، اظهار کرد: بخش های مردم‌نهاد، جایی جز مسجد ندارند زیرا مسجد تنها برای امور عبادی تعریف نشده است بلکه در حضور اجتماعی نیز دارای نقش و کارکرد است.

مدیر مؤسسه مسجد اظهار کرد: ۸۰ درصد کاربری زمین‌ها در اختیار شهرداری ها است. یعنی زمین از آن ماست اما شهرداری کاربری آن را مشخص می کند ولی چیزی به عنوان مسجد دیده نمی شود ندارد. ما سرانه پزشک و دانشجو و مطالعه را محاسبه می کنیم ولی سرانه روحانی را خیر. سرانه تخت بیمارستان داریم، ولی سرانه مسجد را محاسبه نمی کنیم. اگر مسجد تراز داشته باشیم بسیاری از دردهای مردم کم می شود و وقتی روح و روان جامعه بهبود یافت مشکلات دیگر نیز کمرنگ می شود.

وی گفت: باید این مسئله را ترویج دهیم که مسجد بدیل و مشابه ندارد و نباید مکان های عبادی چون نماز خانه ها و... را به جای مسجد گسترش دهیم. مسجد باید محور باشد. حتی اگر مکان کوچک هم باشد باید مسجد باشد.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی در پایان یک پیشنهاد ارائه داد و گفت: ائمه جماعات بیشتر مباحث خود را به جای خطابه به پرسش و پاسخ اختصاص دهند که شیوه پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) و علمای بزرگ بوده است.

انتهای پیام